Yaşlanma Hızı

Yaşlanmak, doğumla birlikte başlayan ve önlenmesi mümkün olmayan bir süreçtir. Bu sürecin temelinde kronik inflamasyon adı verilen bir tür mikropsuz iltihap vardır. Damarların iç yüzeyinde bulunan bir tabakayı (endotel) yavaş yavaş eskiten bu iltihap nedeniyle o damarların beslediği dokular ve o dokuların oluşturduğu organlar da yavaş yavaş eskime sürecine girer. Organların eskimesi yaşlanmak demektir.

Diyabet, obezite, kalp damar hastalıkları, kanser, romatolojik hastalıklar ve Alzheimer gibi kronik hastalıklarda olduğu gibi yaşlanma sürecinde olan biten hep aynı şeydir. Hücre zarının ve genetik şifrelerimizi taşıyan DNA’ların yapısının bozulması da kanser dahil birçok kronik hastalığın temel nedenleri arasındadır. Önemli olan bu eskime sürecinin hızıdır. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsendiğinde süreç yavaş ilerlerken sağlıksız yaşam tarzı benimsendiğinde hızlanır.

Bu makalemde yaşlanma sürecini yavaşlatmak üzere biri Amerikan Kalp Cemiyetinden (AHA) diğeri bizden olmak üzere iki öneri grubunu sunmak istiyorum.

Amerikan Kalp Cemiyetinin önerileri:

1. Tansiyon 120 / 80 mm Hg. veya altında tutulmalı.
2. Total kolesterol 200 mg.’ın altında tutulmalı.
3. Açlık kan şekeri 100 mg.’ın altında olmalı.
4. Haftada en az 150 dakika ılımlı egzersiz veya en az 75 dakika daha sıkı egzersiz yapılmalı.
5. Meyve, sebze, tahıl, fındık, baklagiller, balık, kanatlı hayvan eti tüketilmeli. Tuz, şeker, kırmızı et, margarin tüketimi sınırlandırılmalı. (Dünya Sağlık Örgütü işlenmiş eti kanserojen maddeler arasında saymıştır.)
6. VKİ (Vücut Kitle İndeksi) 25’in altında tutulmalı.
7. Sigara içilmemeli.

Amerikan Kalp Cemiyeti, önermiş olduğu 7 maddenin tamamına veya 6 ‘sına uyabilenlerin, hiçbirine veya sadece birine uyanlara oranla, damarlarının sağlıklı yaşlanma şansının 10 kat daha iyi olduğunu açıkladı.

Şimdi sıra diğer önerilerde. Orada Bir Köy Var Uzakta isimli öykümü okumuş muydunuz? Hatırlarsanız bu öykümde Tunceli’nin Nazımiye ilçesinin bir dağ köyünün mezrasında yaşayan 125 yaşındaki bilge bir köylünün yaşama dair önerileri vardı. Rastlantıya bakın ki, onun da sağlıklı yaşlanma ile ilgili 6 önerisi vardı:

1. Şehirde yaşamak hayatı kısaltır.
2. Para kazanmak hayatınızın en önemli hedefi olursa mutlu olmanız imkânsızdır. Mutlu olamazsanız, sağlıklı da olamazsınız.
3. Aynı anda iki konuyu birden çözmeye çalışmayın. Birini çözün ya da çözemeyin, öteki konuya ondan sonra sıra gelsin.
4. Miskin miskin oturan insan çabuk çöker.
5. İnsanları sevin, konuşun, dinleyin, gülün, güldürün.
6. Tıka basa yemeyin ama aç da kalmayın.

Modern tıbbın söyledikleriyle binlerce yıl içinde oluşmuş kültürel birikim ve deneyimlerin söyledikleri arasında sizce fark var mı? Bana sorarsanız, en önemli fark, AHA’nın önerilerinde stres faktöründen bahsedilmemiş olmasıdır. Oysa stres, modern dünyada belki de en büyük sağlık risklerinden biridir.

Sağlıklı ve mutlu yaşlanmanız dileğiyle…