Makine Kırıcıları’nın sabotajı…

Tarihte, ‘’Makine Kırıcılık’’ olarak bilinen LUDİST Hareket, 1800’lerin başında İngiltere’de görüldü. Ned Ludd adlı İngiliz işçinin, işsizliği artırdığı gerekçesiyle makinelere saldırması ve kırmasıyla  başladı. Ludd,  çorap dokuma tezgahlarını tahrip etti. Ünü tüm İngiltere’ye ve Avrupa ülkelerine yayıldı ve böylelikle Ludizm ortaya çıktı.

Yoksullaşan ve mülksüzleşen  işçiler, bunun sorumlusu sandığı makinelere karşı harekete giriştiler. Luddistler, makinelerin kendilerini sömürdüğünü düşünüyorlardı. 1800’lü yıllarda iş bulmak çok zordu ve bulanlar da çok düşük ücretlerle ve çok ağır şartlarla, günde 14-20 saat çalıştırılıyorlardı. Çalışma koşulları o kadar ağırdı ki işçiler henüz 40 yaşına gelmeden ölüp gidiyorlardı. Bu ekonomik gidişten bir tek kapitalist sermaye grubu memnundu.

14 Şubat 1812 tarihinde kabul edilen ’’Tezgah Kırma Yasası’’, dokuma tezgahlarının parçalanması suçunun ölümle cezalandırılmasını getirmişti. Çok sayıda Ludist ölüm ve sürgün cezasına çarptırılmıştı.

Yine bir başka olay; Sanayi Devrimi sırasında işsiz kalan Fransız işçilerin ayakkabılarını (sabo-sabot-tahta ayakkabı) makinaları bozmak amacıyla içine atmalarıydı. İşçiler, makinelere tahta ayakkabılarını atarak ilk “sabotaj” eylemlerini gerçekleştirmişlerdi.

Sabotaj, Fransızca’daki sabotage (baltalama) kelimesiyle Türk dilinde yer almıştır. I. Dünya Savaşı sırasında ayakkabı yerine genellikle tahta ve deriden yapılmış bir tür sabot kullanılmıştır.  Daha çok bayanlarımızın giydiği sabo tipi terliklerle benzer kökten gelmesi bana çok ilginç gelmiştir.

Sabo terlik giyen demiryolu işçileri, fabrikalarda makine başında çalışan işçiler grev yapmak, protesto etmek amacıyla sabolarını ray yataklarına, makine aralarına sıkıştırmak suretiyle işi baltalamaya kadar götürmüşlerdir. İşçilerin, makineleri ‘’sabote ederek’’ daha iyi çalışma koşulları sağlamayı amaçlaması işçiler açısından olağan bir durumdu.

İşçilerin, makine-kırıcılığında ‘’sabot’’larını kullanması o yıllarda özel bir olaydı. Kentin varoşlarındaki ‘‘Sarı Takunyalılar’’ fabrikaya girip ‘‘Sabot’’ları, makinelere vurup ses çıkartarak eylemlerini başlatıyorlardı.

Sanayi devrimi sayesinde aşırı makineleşme ile birlikte; toplu işten çıkarılmalar, sendikasızlaştırma, sosyal hakların kısıtlanması, maaşların zamanında  verilmemesi vb. sonuçlarını da beraber getirmiştir.

Marks ve Engels’in Komünist Manifesto’da ve yine Marks’ın, Kapital kitabında ‘’makine kırıcılığına’’ ait göndermeler de ilginçtir.

Evet, 1800’li yıllardaki iş ve yaşam koşullarının bugünkü ile kıyas bile edilemeyecek derecede kötü olması, Makine kırıcılarının yanlış hedefi, MAKİNELER olmuştur. Bu gün bile Endüstri 5.0’ın gelecekte işsizliği artıracağı düşüncesi epeyce yaygındır.

Endüstri 4.0’a Geçmek İçin Önce, İNSAN 4.0’ı Yetiştirmeliyiz!!! adlı yazımda belirttiğim üzere;

‘’Endüstri 4.0 sanayi için verimlilik içermektedir. İnsan vasfı minimize edilmiş, daha verimli ve daha hatasız üretim hedeflenmektedir. Yakın gelecekte yaşamımızın tüm anlarında robotlar ve insansız fabrikalar uzak da değil. Endüstri 4.0’ın işsizliği artıracağı düşünülse de Endüstri 4.0, yeni iş alanlarını da açmaya başlamıştır. Bu nedenle teknik bilgi teknolojileri personeli yetiştirme konusuna eğilmemiz gerekmektedir. Robotlar; 2024 yılında çeviri yapabilecek, 2027’de kamyon sürebilecekler, 2049’da Gazetecilik yapabilecek, 2053’de de Cerrah olabilecekler…’’

Endüstri 4.0 ile insansız üretim yapabilen akıllı fabrikalar, Endüstri 5.0 ile işbirlikçi robotların ve insanların aynı ürün üzerinde koordine bir şekilde çalıştığı  “Süper Akıllı Toplum” şekline   dönüşüyor. Yapay zeka sayesinde karar verebilen, inisiyatif alan akıllı robotlar, sanayide fiilen çalışmaya başlayacaktır.

İnsan beyni ile yapay zeka robotların bir araya gelmesiyle sanayide hız ve mükemmellik seviyelerinde üretim yapılması beklenmektedir.

Günümüzde ‘‘makine-kırıcılık’’,  Endüstri 5.0 kapsamında otomasyon ve yapay zekayla ilişiklendirilerek yeniden farklı bir ‘‘işsizlik korkusuyla’’ gündeme gelmektedir.

Güzel ülkem,  Endüstri 5.0’ın gerektirdiği aşamaları yakalamak zorundadır. Korkarım ki tren kaçmak üzeredir. Öyle bir toplum yaratalım ki,  ‘’Makine Kırıcıları’’ yerine Endüstri 5.0’a uyumlu toplum bilincine ulaşabilelim. Başka da şansımız yoktur!!!