İYİ Partili Çıray’dan ‘Merkez Bankası Başkanı neden değişti’ sorusu

Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Murat Uysal’ın Merkez Bankası Başkanlığı görevinden alınarak yerine Naci Ağbal’ın atanmasına İYİ Parti’den tepki geldi. İYİ Parti İzmir Milletvekili Aytun Çıray, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde “Eğer Türkiye ekonomisi iyiye doğru gidiyorsa TCMB Başkanı neden değiştirilmiştir” dedi.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal’ın görevden alınması Naci Ağbal’ın atanması ile ilgili Cumhurbaşkanı kararı üzerine İYİ Parti İzmir Milletvekili ve İstihbarat ve Milli Güvenlik Komisyonu Üyesi Dr. Aytun Çıray, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın cevaplaması talebi ile bir soru önergesi verdi

Çıray önergesinde, “TCMB eski başkanı Murat Çetinkaya 6 Temmuz 2019’da görev süresinin dolmasına yaklaşık 10 ay kala görevinden alınmış, yerine dönemin Başkan Yardımcısı Murat Uysal atanmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, görevden alınan eski Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya ile ilgili olarak “Önceki Merkez Bankası Başkanı’nı görevden aldık, çünkü laf dinlemiyordu” açıklamasında bulunmuştur. Murat Uysal ise, Sayın Cumhurbaşkanının “enflasyonun sebebi faizdir” şeklinde formüle ettiği varsayımı hayata geçirmeye yönelik faiz indirimleri ile 2019 yılının dünyada en çok faiz indiren Merkez Bankası Başkanı olmuştu. Yani “Faizi indir” dendi indirdi ama yine de gitti. Ancak Covid-19’un yarattığı belirsizlik ve bu süre zarfında yapılan mali canlandırmalar ve para politikaları nedeniyle Türk Lirası gitgide artan bir hızla değer kaybetmeye başlamıştır. Uysal göreve başladıktan sonra Dolar/TL kuru 7 Temmuz 2019’da 5.72 seviyesindeyken 7 Kasım 2020 itibariyle Dolar/TL kuru 8.51 seviyesine yükselmiştir.”

İKTİDARA MERKEZ BANKASI BAŞKANI DAYANMIYOR: 16 AYDA İKİ BAŞKAN

Demokratik ülkelerde Merkez Bankaları ile iktidarlar arasında uygulanan para politikalarında kısa vadeli öncelikler konusunda zaman zaman gerilimler yaşanmaktadır. Bunun başlıca nedenlerinden birisi Merkez Bankalarının ekonominin uzun vadeli dengelerini gözetirken, iktidarların seçim odaklı, dolayısıyla kısa vadeli bir perspektifi esas almalarıdır. Merkez Bankalarının hukuken özerk ve bağımsız bir kurumsal yapıya sahip olmalarının ardında bu gerçek vardır. Ancak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nı kuruluş kanununa göre ‘para politikasının uygulanmasında tek yetkili ve sorumlu kılan’ maddesi Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin düzenlemeleri ve uygulamaları ile adeta fiilen ortadan kaldırılmış bulunmaktadır. Murat Uysal 16 ay içerisinde görevden alınan ikinci Merkez Bankası başkanı olmuştur.

Çıray önergesinde, “TCMB eski başkanı Murat Çetinkaya 6 Temmuz 2019’da görev süresinin dolmasına yaklaşık 10 ay kala görevinden alınmış, yerine dönemin Başkan Yardımcısı Murat Uysal atanmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, görevden alınan eski Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya ile ilgili olarak “Önceki Merkez Bankası Başkanı’nı görevden aldık, çünkü laf dinlemiyordu” açıklamasında bulunmuştur. Murat Uysal ise, Sayın Cumhurbaşkanının “enflasyonun sebebi faizdir” şeklinde formüle ettiği varsayımı hayata geçirmeye yönelik faiz indirimleri ile 2019 yılının dünyada en çok faiz indiren Merkez Bankası Başkanı olmuştu. Yani “Faizi indir” dendi indirdi ama yine de gitti. Ancak Covid-19’un yarattığı belirsizlik ve bu süre zarfında yapılan mali canlandırmalar ve para politikaları nedeniyle Türk Lirası gitgide artan bir hızla değer kaybetmeye başlamıştır. Uysal göreve başladıktan sonra Dolar/TL kuru 7 Temmuz 2019’da 5.72 seviyesindeyken 7 Kasım 2020 itibariyle Dolar/TL kuru 8.51 seviyesine yükselmiştir.”

İKTİDARA MERKEZ BANKASI BAŞKANI DAYANMIYOR: 16 AYDA İKİ BAŞKAN

Demokratik ülkelerde Merkez Bankaları ile iktidarlar arasında uygulanan para politikalarında kısa vadeli öncelikler konusunda zaman zaman gerilimler yaşanmaktadır. Bunun başlıca nedenlerinden birisi Merkez Bankalarının ekonominin uzun vadeli dengelerini gözetirken, iktidarların seçim odaklı, dolayısıyla kısa vadeli bir perspektifi esas almalarıdır. Merkez Bankalarının hukuken özerk ve bağımsız bir kurumsal yapıya sahip olmalarının ardında bu gerçek vardır. Ancak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nı kuruluş kanununa göre ‘para politikasının uygulanmasında tek yetkili ve sorumlu kılan’ maddesi Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin düzenlemeleri ve uygulamaları ile adeta fiilen ortadan kaldırılmış bulunmaktadır. Murat Uysal 16 ay içerisinde görevden alınan ikinci Merkez Bankası başkanı olmuştur.

TÜRKİYE EKONOMİSİ İYİ İSE NEDEN MERKEZ BANKASI BAŞKANINI DEĞİŞTİRDİNİZ?

Aytun Çıray’ın sorduğu sorular şöyle:

• Hazine ve Maliye Bakanı Sn Berat Albayrak yaptığı açıklamalarda Türkiye ekonomisinin giderek büyüdüğünü, ekonomik olarak her şeyin yolunda gittiğini belirtmiştir. Eğer Türkiye ekonomisi iyiye doğru gidiyorsa TCMB Başkanı neden değiştirilmiştir?
• AKP iktidarında toplamda kaç TCMB başkanı değişmiştir? Bunun gerekçesi nedir?
• Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası bağımsız mıdır? Değilse bunun gerekçesi nedir?
• Türk parasının Dolar karşısında bu kadar değer kaybetmesinin sebepleri nelerdir? Bu değer kaybı ne zaman duracaktır.
• Devalüasyonla eşzamanlı ekonomik tedbirleriniz nelerdir?